Việc thờ Phật tại gia từ lâu đã trở thành một phong tục quen thuộc của các tín đồ Phật Giáo để cầu bình an. Họ có niềm tin rằng hàng ngày nhìn thấy tượng thôi thúc họ noi theo công đức độ hạnh của các Ngài mà trở nên con người mới tốt hơn.

Những điều không nên khi thờ tượng Phật tại gia
 

- Không được đặt trực tiếp Tượng Phật xuống sàn nhà vì việc trưng bày dưới đất thể hiện thái độ bất kính.

-  Số lượng thần Phật phải là số dương do thần Phật thuộc dương nên thờ số lẻ. Không phải cứ nhiều tượng Phật là tốt, nhiều nhất là ba vị (Tam thế Phật) là được. Nhiều người nghĩ cứ thờ càng nhiều càng tốt là không đúng vì tuy thờ tượng Phật nào cũng được nhưng tốt nhất nên thờ theo tông mình đang theo.
 

 Trong khi thờ Tam thế Phật, phải sắp đặt chung một bàn. Nếu tượng lồng kính thì nên đặt ngay thẳng, không được cái cao, cái thấp, cũng không được cái to, cái bé; còn với tượng gỗ, tượng đồng, tượng sành, thì để ngang hàng đồng bậc, không nên để tầng trên, cấp dưới. 

-   Không được dùng gỗ hay vật liệu đã sử dụng làm bàn thờ Phật vì như vậy là bất kính.

-   Trên bàn thờ không được để các dị vật khác

-  Không được cất giấu tượng Phật trong két sắt, tủ, hộp hay rương khóa lại khiến Phật không hài lòng, người trong gia đình dễ đau ốm và gặp chuyện không may.

-   Tuyệt đối không được để tượng Phật lung tung trong nhà, kị nhất là những nơi không sạch sẽ ẩm thấp.

-   Dù đó là vị trí tốt nhưng ồn ào, nhiều người qua lại sẽ làm mất đi sự thanh tịnh nơi thờ cúng cũng không thể đặt tượng ở nơi đó.

-    Không đặt tượng Phật ở những nơi riêng tư như phòng ăn, phòng ngủ hoặc hướng mặt về những nơi thiếu trang nghiêm như phòng tắm, bếp hay nhà vệ sinh…

-  Không đặt tượng gần hoặc hướng về những nơi như nhà vệ sinh, phòng ăn vì những khu vực này không sạch sẽ và thiếu sự trang nghiêm.

- Nếu tượng Phật trong nhà quá cũ, để lâu năm thì không được vứt hoặc ném vào một góc nào đó mà cần mua tượng Phật mới để thay và mang tượng Phật cũ lên chùa, miếu hoặc có thể đốt cùng tiền vàng (vào mùng 1, ngày rằm để tiễn tượng Phật quy vị).

Nên làm gì khi thờ Phật tại gia
 

- Nên sử dụng tượng Phật bằng gỗ, về mặt phong thủy, gỗ thuộc hành Mộc là một trong 5 yếu tố của Ngũ hành. Khi thờ cúng tượng Phật bằng gỗ trong nhà sẽ giúp ngôi nhà ấm áp và gần gũi hơn, làm cho bầu không khí trong gia đình trở nên thư thái hơn. Hơn nữa, hành Mộc sẽ giúp giảm bớt tác động của hành Kim và hành Thổ tạo sự cân bằng cho ngôi nhà.

- Hàng ngày nên thắp hương sáng tối và phải đảm bảo hương còn mới, đồ cúng phải đảm bảo tươi ngon. Hương đốt phải tốt và mới, mỗi ngày thắp một cây hương là đủ. Không nên thắp nhiều hương quá một lúc, làm cho không khí trong nhà mất tinh khiết. Nên dùng các loại hương như đàn hương, trầm hương là loại hương tự nhiên. 

- Đặt tượng Phật hướng ra cửa chính, dưới tượng phải để một đĩa có giấy đỏ nhằm tỏ lòng thành kính và trang trọng đối với Phật.

- Bàn thờ và tượng nên lau chùi thường xuyên, khăn chậu phải đảm bảo còn mới. Có thể dùng nước sạch, rượu, nước hoa, nước bưởi để lau chùi.
 

- Nên để đèn bàn thờ luôn luôn bật sáng để thu hút năng lượng dương. Ở các gia đình Phật tử có thể thay đèn sáp bằng đèn điện.

- Tượng bị cũ, mờ nên tô vẽ lại. Nếu tượng Phật bị hư hỏng quá mức thì dùng giấy vàng gói lại để ngày 1, 3, 5, 7, 9 theo lịch âm đốt dưới nắng tiễn tượng Phật quy vị . Không nên bạ đâu bỏ đó mà mang tội.  
 

Một số lưu ý khác khi thờ tượng Phật tại gia

Tượng Phật không phải là việc ngẫu hứng thích là mua được là nó phải xuất phát từ sự thành tâm của gia chủ muốn mang tượng Phật về nhà để thờ. Tâm hướng luôn luôn mong mỏi lĩnh hội được ngọn đèn trí tuệ của các Ngài để biết điều đúng sai, một lòng hướng thiện giúp ích cho đời chứ không phải để cầu ban phước trừ họa, che giấu để làm điều bất lương.

Trong một nhà nếu có người tin Phật, có người lại muốn thờ Thần thì có thể thờ các vị này chung với nhau không? Điều đó nên coi là không có vấn đề gì. Nên thờ Phật ở chính giữa, cúng Bồ Tát ở hai bên, cúng các Thần ngoài cùng, coi là kẻ bảo vệ bên ngoài cho Tam bảo, cũng nên để cho các Thần gần gũi với Tam bảo để tu học Phật pháp, gây thần nhân duyên với đạo Phật. Nếu đạt được sự thỏa thuận của cả nhà, sau khi đã đổi ý mà tin theo Phật thì sẽ làm lễ cúng Thần, khấn cáo với Thần rồi đem tượng (và đồ thờ) Thần cất đi, để tránh cúng thờ ngẫu tượng quá nhiều sinh ra tạp loạn.

Các tượng Phật, Bồ Tát thờ ở nhà không nên quá nhiều và phức tạp. Có thể lấy một vị Phật đại biểu cho vạn Phật, lấy một Bồ Tát thay cho các Bồ Tát. Nói chung, phần lớn các gia đình đều thờ tượng Bồ Tát Quan Thế Âm, tượng Phật Thích Ca, Phật A Di Đà, Phật Dược Sư… Có thể lấy tượng của một vị đại biểu cho tất cả các vị cũng được. 

Khi thỉnh tượng Phật Bồ Tát về nhà, nhiều người thích làm lễ gọi là "khai quang". Theo quan điểm Phật giáo chính thống thì nghi thức đó không cần thiết. Bởi vì tượng Phật và Bồ Tát chỉ là những công cụ để tu hành. Điều quan trọng ở đây là đức tin và lòng thành, lòng sùng kính, chứ đâu phải ở nơi tượng Phật và Bồ Tát.

Vì thế, không cần cử hành nghi thức khai quang làm gì, cũng không cần triệu tập đông người đến chứng kiến. Chỉ cần có lòng thành kính, đem tượng Phật Bồ Tát bố trí ở nơi thích đáng, rồi ngày ngày cúng hương hoa quả trái, không ngày nào quên. Lễ vật cúng dường phải đảm bảo thường xuyên tươi tốt và mới, như vậy sẽ phát huy đầy đủ tác dụng của bàn thờ Phật, Bồ Tát, đạo tâm của người cúng dường nhờ vậy mà được tăng tiến.

Tốt nhất, mỗi ngày hai lần sớm tối, có khóa lễ niệm Phật, tụng kinh, thắp hương, rót nước. Trước khi ra khỏi nhà hay là đi đâu về nhà, nên đứng trước bàn thờ Phật, Bồ Tát lạy hoặc vái bày tỏ lòng cung kính cảm tạ.

Không nên đặt tượng Phật trong phòng ngủ, nơi riêng tư nhưng nếu nhà chỉ có một phòng hoặc ở phòng trọ nhưng gia chủ lại muốn thờ tượng Phật để tụng niệm thì nên làm thế nào? Nếu nhà ở chỉ có một phòng hoặc ở phòng trọ vẫn có thể thờ tượng Phật, tuy nhiên nên dùng vải khăn sạch che phủ tượng Phật. Sau khi sắp xếp giường chiếu chỉnh tề, sạch sẽ rồi thì mở khăn ra để tụng niệm.
 

Nhiều nữ mệnh đến kỳ kinh nguyệt thì không dám tới chùa lễ Phật, thậm chí không dám đến trước bàn thờ Phật để thắp hương tụng kinh, tọa thiền, niệm Phật. Kỳ thực việc đó không như mọi người nghĩ. 

Chỉ có quỷ thần sợ máu bẩn nên hễ thấy máu bẩn thì dễ nổi giận, chúng thấy máu là dấy lòng tham, nhưng máu kinh nguyệt không phải là máu tươi nên quỷ thần có phản ứng như bị người ta đùa bỡn làm nhục. Do vậy, phụ nữ khi hành kinh vào các đền, miếu, điện thờ quỷ thần thì có thể bị hậu quả không tốt.

Còn Phật sẽ không phân biệt ai nên chỉ cần có sự chân thành là được. Điển hình như lâu nay các Sa-di ni, Tỳ kheo ni, cùng các Ưu bà di (nữ cư sỹ) ở gần đều sinh hoạt tại chùa, cùng các phụ nữ tu hành hàng ngày làm bạn với kinh sách, tượng Phật và các pháp vật khác của nhà chùa, từ xưa đến nay chưa từng thấy ai bị tai họa bởi vấn đề xung khắc do kinh nguyệt gây ra cả.

Minh Minh